Context
Zo’n 60 procent van de veehouders maakt al gebruik van slimme technologie. De melkrobot is volkomen ingeburgerd en de koe draagt sensoren die de temperatuur, het aantal stappen en de vruchtbaarheid bijhouden. Ook de krachtvoerverstrekking gaat bij veel veehouders al op maat via sensoren. Ook worden apps ontwikkeld om precisievoeding te kunnen geven.
Met name in de weide is nog veel ruimte voor verbetering. De grasgroei en de beweiding vormen een complex proces dat nu grotendeels op gevoel wordt beheerd. Slimme technologie kan de weidegang stimuleren en borgen, wat minder mest in de stal geeft en daarmee minder ammoniakemissies. Recent is Grip op Gras ontwikkeld, een applicatie waarmee het tijdstip van maaien kan worden vastgesteld zodat tekorten of overschotten aan weidegras tijdig worden gesignaleerd. De app is te vinden op Akkerweb. Daarnaast wordt gewerkt aan een toepassing waarmee het juiste oogst- en inschaarmoment van gras en de bijbehorende eiwitkwaliteit kan worden voorspeld: GrasSignaal.
Varkens- en pluimveehouderij
In de varkenshouderij wordt minder gekeken naar de individuele behoeftes van het dier. Vleesvarkens worden over het algemeen in groepen gehouden van dezelfde leeftijd en hetzelfde gewicht. Maar ook in de varkenshouderij kan het zinnig zijn om technologie te gebruiken om het voer beter af te stemmen op het individuele dier. Bij zeugen gebeurt dat al meer omdat die een hogere economische waarde hebben. Daar wordt elektronische identificatie toegepast (RFID) via een oortag met chip of een halsband met transponder. Sensoren bij de trog kunnen vervolgens bijhouden hoeveel en welk voer een dier eet. Precisievoeding voor varkens kan zo leiden tot een hogere eiwitefficiëntie.
Bij kippen zullen steeds vaker slimme camera’s worden ingezet. Slimme camera’s registreren nu bijvoorbeeld al dat kippen bij elkaar kruipen, wat een signaal is dat er iets mis is met het stalklimaat. Ook volgen ze de beweeglijkheid van vleeskuikens. Zo kunnen camera’s de gewichtsontwikkeling, de voedselopname, het welzijn en de gezondheid helpen bewaken.
‘Als je problemen vroeg kunt signaleren, dan kun je nog ingrijpen’
Kansen
Hoe kun je profiteren van technologie op je (melk)veebedrijf?
Een betere monitoring helpt bij de verbetering van dierenwelzijn. Dit kan kosten besparen. Ook helpt preciezer voeren om voerverspilling te voorkomen. Preciezer beweiden betekent meer gras van het land halen. Door precisievoeding en slimme bemestingsmaatregelen kunnen veehouders 25 tot 40 procent ammoniakemissies reduceren. Als je weet hoeveel stikstof je hebt gegeven en hoeveel gras je hebt geoogst, dan weet je hoeveel stikstof in de bodem is achtergebleven en hoeveel je moet bijmesten. Zo kunnen de verliezen op het niveau van de koe en de bodem worden geminimaliseerd.
Een andere manier om te profiteren van technologie zijn apps als Grip op Gras (en straks GrasSignaal). Deze apps maken gebruik van big data. Zo hoef je als boer geen dure sensoren of apparaten aan te schaffen, maar kun je tegen minimale kosten aansluiten bij een bestaand systeem.
Tot slot bieden bepaalde platforms grote voordelen. De KringloopWijzer bijvoorbeeld is een platform waarop een grote hoeveelheid data samenkomt (big data). Daarvan worden steeds meer toepassingen en projecten afgeleid die de boer helpen om zijn bedrijfsvoering te verbeteren richting kringloop. Wout Huijzer deed mee aan het project Proef op de som.
‘Door telkens een beetje bij te sturen, krijg je na verloop van tijd een veel beter resultaat’
Kennis uit onderzoek
Als melkveehouder wil je graag weten welke kwaliteit gras waar op je perceel staat. En hoeveel gras je hebt geproduceerd. Ook belangrijk om te weten: wat is het optimale tijdstip om te maaien? Wanneer kunnen de koeien in een nieuwe perceel weidegras? Hoeveel hergroei heeft plaatsgevonden? Project Amazing Grazing geeft antwoord op deze vragen. Dit project, uitgevoerd door onderzoekers van Wageningen University & Research, heeft met sensoren en drones onderzocht hoe bedrijven hun graslandbeheer op orde kunnen brengen.
‘Iedere kilo gras die de koe zelf vreet, bespaart 5 tot 10 eurocent per kilo droge stof’
Praktijk
Leghennenhouder Bertus Verbeek heeft met behulp van technologie de fijnstofemissie per dier met 30% gereduceerd. WUR-onderzoek Ingrid de Jong gaat met hem in gesprek. Welke technologieën gebruikt hij nog meer en wat levert dat op? Ook bespreken ze hoe technologie gebruikt zou kunnen worden om het welzijn van dieren te meten.
Eerste stappen
- Neem deel aan Akkerweb: daarin zijn slimme apps verwerkt die helpen bij het management, zoals Grip op Gras dat de beweiding ondersteunt.
- Maak in de toekomst gebruik van GrasSignaal, een app die straks vrij toegankelijk is en die de grasgroei voorspelt, met een nauwkeurigheid op dit moment van 80 procent. Een deel van de data is afkomstig van Akkerweb en wordt aangevuld met satellietbeelden. Via Geoview kan de boer zijn percelen selecteren en via Akkerweb het graslandgebruik en de mestgegevens invoeren. Bekijk de video over deze app.
- Deel eenmalig de huiskavel op in percelen van gelijke grootte en selecteer elke vier tot zes weken opnieuw welke percelen je in het weideplatform plaatst. Roteer de koeien op het weideplatform, elke dag een nieuw perceel. Lees meer op www.amazinggrazing.eu en www.stichtingweidegang.nl
- Benut de KringloopWijzer en meld je aan voor de projecten die daaruit putten.
Verdienvermogen
Investeren in techniek moet zich terugbetalen door kostenbesparingen, minder verliezen of opbrengstverhoging. Het is lastig te bepalen welke bedragen er zijn te koppelen aan bepaalde technologische investeringen in de stal of de wei. Soms is het verdienvermogen niet doorgerekend, of afhankelijk van te veel factoren. In z’n algemeenheid kun je stellen dat het installeren van sensoren in de stal die de veiligheid monitoren, voordelen kan opleveren bij een verzekeraar. Sensoren op tractors kunnen bijtijds aangeven dat er onderhoud gepleegd moet worden. Daarmee voorkom je dat ze stil staan, wat een enorme schade kan betekenen. Storing leidt namelijk ook tot verspilling. Zo verdienen sensoren zichzelf terug.
Door slim grasmanagement kunnen de koeien meer gras ‘zelf ophalen’. Het is makkelijker en het spaart kosten als je het gras niet eerst hoeft te maaien en in te kuilen. Iedere kilo gras die de koe zelf vreet, bespaart 5 tot 10 eurocent per kilo droge stof. Normaal zijn de kosten 13 tot 18 cent per kilo droge stof kuilvoer.
Inhoud Kringlooplandbouw
Wil je meer weten over de verschillende aspecten van kringlooplandbouw? Klik dan op een van de onderwerpen hiernaast.
Centraal verhaal
Bodem
Verdienvermogen
Reststromen
Biodiversiteit
Robuuste Teeltsystemen
Mest
Gebiedssamenwerking
Water
Boer-Burger verbinding
Technologie