Ruim de helft van het Nederlands grondgebied, 2,2 miljoen hectare, is aangeduid als landbouwgrond. Volgens het Centraal Bureau voor de Statistiek wordt 1,82 miljoen hectare daadwerkelijk voor de landbouw gebruikt. Als je agrarisch ondernemer bent, is de bodem het belangrijkste en kostbaarste productiemiddel. Het is dus van belang dat deze in goede gezondheid verkeert.
Een bodem, of het nu voor landbouw wordt gebruikt of niet, heeft een aantal functies. De bodem:
- garandeert een goede voedselproductie door natuurlijke en duurzame vruchtbaarheid.
- beschermt, door filterwerking, zowel grondwater als voedselgewassen tegen te hoge concentraties van verontreinigingen.
- reguleert de waterhuishouding van zowel landbouwgronden als stedelijke gebieden.
- is een belangrijk reservoir voor koolstof, en legt CO₂ vast in voor de bodem nuttige organische stof (lees hier meer over CO₂ en bodem)
- heeft een rijk en divers bodemleven dat de bovengenoemde functies duurzaam in stand houdt.
- biedt draagkracht en ruimte voor menselijke activiteiten als bouwen en de opslag van energie.
De Nederlandse landbouwbodems worden intensief gebruikt. Dit wordt voornamelijk gecompenseerd met kunstmest, waarbij er niet altijd aandacht is voor de biologische en fysische elementen van de bodem. Daardoor gaat de bodemvruchtbaarheid achteruit. Daarbij komt dat op veel plekken in Nederland de landbouwgrond verdicht is. Dit heeft gevolgen voor de waterhuishouding, de doorlaatbaarheid van lucht, een actief en divers bodemleven en goede beworteling van graslanden en akkerpercelen.
Bestand tegen klimaatverandering
De afgelopen jaren hebben we te maken gehad met lange droge periodes, afgewisseld met overvloedige regenval. De verwachting is dat we in de toekomst met meer extreme weersomstandigheden te maken zullen krijgen. Dit heeft ook gevolgen voor het bodembeheer. Hoe zorg je ervoor dat je percelen robuust zijn en bestand blijven tegen deze klimaatverandering?
‘Je moet de bodem zien als een tropisch regenwoud, waar nog zoveel in valt te ontdekken’
Bodem voor akkerbouwers
Als akkerbouwer heb je een groot belang bij een gezonde bodem. Dat is een voorwaarde voor een goede oogst van gezonde gewassen. Deze gewassen gebruiken veel voedingsstoffen die in de bodem zitten. Het is dus belangrijk te zorgen dat de bodem niet uitgeput raakt en zonder nutriënten komt te zitten. Dat is een hele uitdaging, zeker in het licht van kringlooplandbouw, waarbij het streven is het kunstmestgebruik te verlagen en het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen te beperken.
Toch zijn er mogelijkheden om aan de bovenstaande voorwaarden te voldoen, zonder dat je opbrengst eronder lijdt. Er zijn al veel akkerbouwers die groenbemesters gebruiken. Deze zijn goed voor bijvoorbeeld de structuur van de bodem, binden stikstof en verlagen de onkruiddruk.
Wil je als akkerbouwer meer informatie over je bodem en hoe je deze in conditie kunt houden?
Bodem voor melkveehouders
Als melkveehouder heb je baat bij een goede en constante opbrengst van je graslanden als rantsoen voor het vee. De mate van bemesting en bewerking van je grond zijn hiervoor belangrijke parameters. Blijvend grasland blijkt in de praktijk een belangrijke factor te zijn voor een gezonde graslandbodem.
Ben je melkveehouder en wil je meer weten over hoe je je graslandbodems gezond houdt?