Kringlooplandbouw is niet het romantische, gemengde bedrijf waar sommige mensen het voor aanzien: technologische innovaties spelen een essentiële rol. Technologie kan ons helpen om koolstof, stikstof, fosfor en water zoveel mogelijk in de kringloop te houden, stelt bestuurskundige Katrien Termeer in het rapport Het bewerkstelligen van een transitie naar kringlooplandbouw dat zij schreef voor de Vaste Commissie voor Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit.

De technologische focus ligt momenteel op de ontwikkeling van sensoren en camera’s. Dus het meten van wat er gebeurt in de bodem, in planten, dieren en in de omgeving. Smart sensoren leveren informatie op over bodemgesteldheid of uitstoot van broeikasgassen, infrarood- en lichtopnames met satelliet of camera geven inzicht in de grasgroei of over dierenwelzijn. Door deze informatie te koppelen aan computermodellen of databanken, levert dat een beter begrip op van de onderliggende processen.

Uiteindelijk heeft al dat meten alleen zin als het leidt tot vertaling naar een betere aansturing van de processen: bijvoorbeeld betere afstemming van het voer op individuele dieren, of andere machines om het land mee te bewerken. Vaak betekent dit dat de boer andere, soms duurdere machines nodig heeft. Machines die deels nog ontwikkeld moeten worden. Die nieuwe machines betekenen soms dat het hele bedrijfssysteem om moet en dat vraagt flinke investeringen.

Grote vlucht voor robotisering

Van alle industriële robots die op dit moment in gebruik zijn, gaat al zo’n 35 procent naar de melkveehouderij, namelijk als melkrobot. Maar ook in de akkerbouw en andere vormen van veehouderij zal de robotisering waarschijnlijk een veel grotere vlucht gaan nemen. Prototypes van andere dan melkrobots kunnen nu al complexe handelingen verrichten zoals paprika’s plukken of onkruid verwijderen. Straks kunnen ze het handwerk overnemen waar nu nog arbeidskrachten voor worden aangetrokken. Ook maakt robotisering het telen van gewassen op kleinere oppervlaktes mogelijk, waardoor pixellandbouw een realistische mogelijkheid wordt. Pixel cropping, waarbij diverse gewassen op kleine stroken land worden verbouwd, is een belangrijke stap naar een landbouw zonder gewasbeschermingsmiddelen en met meer biodiversiteit.

Al gaat het nog zeker tien jaar duren voordat een robot kan zaaien en oogsten, met robotisering heeft de landbouw een nieuwe toekomst. Een toekomst waarin de techniek ondersteunend kan worden, in plaats van leidend, zoals we de afgelopen honderd jaar hebben gezien met de opkomst van steeds zwaardere machines.