Water
Boeren zullen door klimaatverandering in de toekomst steeds vaker worden geconfronteerd met waterschaarste en wateroverlast. Een overstap naar kringlooplandbouw betekent dat de boer zuinig omgaat met natuurlijke hulpbronnen en zorgt voor een productiesysteem dat bestand is tegen extreem weer. Hoe pak je dat aan?
Waterproblemen, zoals langdurige droogte en heftige regenval, zorgen voor verschillende uitdagingen voor Nederlandse boeren. Met name in het oosten en zuiden droogt de bovenlaag van de grond snel uit. Als de grond wordt bereden met zware machines (en hoge bandenspanning), klinkt de bodem verder in, waardoor de bodem minder water kan opnemen en bij droogte de problemen verder toenemen. Ook een overdaad aan regen is in sommige periodes een probleem. Niet overal is de grond in staat om voldoende water te borgen en als de regen op het verkeerde moment valt, ontstaan problemen met het oogsten van gewassen.
Druk vanaf de zee
Verzilting van de grond is met name in het westen en noorden een probleem. Door de nabijheid van de zee, komt brak grondwater naar het oppervlak. Met het verder stijgen van de zeespiegel in combinatie met het verder inklinken van de bodem zal er meer druk vanaf de zee op het grondwater komen waardoor verzilting in de kuststreken gaat versnellen. De verzilting van bodem, grondwater en oppervlaktewater vraagt om oplossingen in de teelt. Bijvoorbeeld door het verbouwen van gewassen die bestand zijn tegen zilt water. En door het beter conserveren van water in natte tijden, ook in West-Nederland, om zo een gezonde watervoorraad op te bouwen voor de drogere perioden.
En dan zijn er nog de specifieke problemen die spelen op de veengronden in delen van Drenthe, Friesland, Noord- en Zuid-Holland, waar inklinking van de bodem leidt tot een lager waterpeil en een verhoogde uitstoot van CO₂.
Hoe word je weerbaar en veerkrachtig?
Ook al kunnen we niet beïnvloeden hoeveel neerslag er komt, we kunnen onze systemen zodanig inrichten dat ze weerbaar en veerkrachtig reageren op de hoeveelheid water die uit de hemel komt. Denk bijvoorbeeld aan het sturen van de richting van de afwatering met beken en bekkens, zodat het terechtkomt op plaatsen waar we het in de toekomst nodig hebben. Ook het beter afstemmen van de kwaliteit van uitstromend water van rioolwaterzuiveringsinstallaties voor hergebruik in de landbouw, past bij de principes van kringlooplandbouw.
Water voor akkerbouwers
Soms kan met één enkele maatregel al veel winst worden geboekt voor de waterhuishouding van de bodem. Vaste rijpaden aanhouden bij de bewerking van het land bijvoorbeeld, of compost gebruiken. In de beregening kan veel water worden bespaard. Het terugdringen van het gebruik van de meest milieubelastende gewasbeschermingsmiddelen kan bijdragen aan verdere vergroening en voorkomt emissie naar oppervlaktewater. De landbouwers die hierin voorop lopen, profiteren van een groen imago.
Ben je akkerbouwer en wil je meer weten over een duurzame waterhuishouding op je bedrijf?
Water voor veehouders
Er zijn eenvoudige en rendabele maatregelen mogelijk om de bodem weerbaarder te maken tegen grote verschillen in neerslag, van droogte tot wateroverlast, wat ook voor de veehouder van groot belang is. Het verhogen van het organisch stofgehalte bijvoorbeeld. Groenbemesters dragen bij aan een gezonde bodem en binden stikstof, waardoor er minder bemest hoeft te worden wat weer leidt tot afname van stikstofemissie.
Ben je veeteler en wil je meer weten over waterhuishouding in de veehouderij?
Water voor glastuinbouwers
Het programma Glastuinbouw Waterproof wil in 2027 bereiken dat de emissies zijn gedaald tot nul. Daarvoor zijn normen vastgelegd voor stikstof, fosfor en gewasbeschermingsmiddelen die elk jaar strenger worden. Voldoende water van hoge kwaliteit is voor de glastuinbouw van cruciaal belang. Een slimme inrichting van je bedrijf kan veel water sparen. Door het aanleggen van regenbassins bijvoorbeeld en door hergebruik van drainwater.
Ben je glastuinbouwer en wil je meer weten over een duurzame waterhuishouding in de kas?